anda

" 'Anda' kelimesi, and içmekten gelir. Türk kültüründe çok önemli bir yeri vardır. Yemin edilir, hem bu dünyada hem de öteki dünyada yol arkadaşı olunur. “Kanka”lıktan çok daha kutsal, çok daha önemli bir müessesedir.
Tanımadığın adama “anda” denmez. internette her görülen Türkçüye hiç anda denmez.
Kadın ile erkek anda olamaz. Böyle bir şey görülmemiştir. Erkek erkek ile, kadın kadın ile anda olur. Türk töresinde bu böyle uygulanmıştır, böyle devam eder. Töre, modernleştirilemez. Hele hele üç beş concon, töreyi kendi kafasına göre yorumlayamaz. “Töre konuşunca han susar” mantalitesiyle hareket etmiş insanların torunları, ne töreyi ne de andalığı amacından saptıramaz.
Eski Türklerde kan içerek anda olunur, kan kusana kadar, yani ölene kadar anda kalınırdı. Demem o ki, andalık sadakat gerektirir.
Andalık; ölüme, hayata, mutluluğa, hüzüne ortak olmaktır. Goygoy dostluğu değildir.
Türk Kağanlığı devrinde yaşadığımızı farz edelim. Ben @alikeday ile anda oldum diyelim. Ailem var, çocuklarım var, çadırım var. Ben savaşta ölürsem, andam benim aileme bakmak zorundadır. Sattığı ganimeti, avladığı avı benim çadırımla da paylaşmak zorundadır. Aynısı benim için de geçerlidir. Türk geleneğinde olayın işleyişi budur. Kadınların andalığında da aynı sosyal yardımlaşma şuuru vardır.
Andalık, bir arkadaşlıktan öte, sosyal toplum yapısının en eski halidir. Türklerin henüz ticaretle değil, sadece savaşla meşgul olduğu dönemin Âhiliğidir. Âhi teşkilatının atasıdır.
Bir Türk’ün kalkanı savaşta hem kendisini, hem de andasını korurdu. Andanın tek görevi bu değildi. Andalar, birbirlerini kötü alışkanlıklardan uzak tutmakla da mükelleftiler. Cengiz Han yasasına göre, savaştan kaçanların yanı sıra andalarına da ölüm cezası uygulandığı bilinmektedir. Bu da andalığın ne kadar büyük bir sorumluluk olduğunu gösterir.
Sözün özü, anda olmak cesaret iser. Sadakat ister. Tabiri caizse, Katolik nikahı gibi ömürlüktür. Herkese anda denmeyeceği gibi, her önüne gelenle de anda olunmaz." -alıntıdır