DEVLET & DiN & iDEOLOJi 1
Devlet'in dini olur mu? Laiklik dinsizlik mi? Osmanlı Şeriat ile mi yönetildi? Bu soruların cevaplarını aramaktan ziyade önce kavramların ne olduğunu öğrenmek zorundayız.
Osmanlı Devlet'i Mutlak Monarşi sisteminde yönetildi. Yönetim & Yürütme aynı odakta merkezlendi. Yasama'da Yürütme'nin kontrolüne girdiğinde Mutlak Teori ortaya çıktıYargı'nın da kontrolü Yürütme'ye girerse bunun adı Monarşi olur. Yani bu sistemin adı Mutlak Monarşi dir.
Kanun koyucu Padişah'dır. Yürütme'nin başı Padişah'dır. Yargı yürütmeye müdahele edemiyor. Yani tek otorite Padişah'tır.
istanbul'un Fethi'nden sonra Mora despotluğu bir ferman yayınlayarak Bizans'ın varisinin kendilerinin olduğunu ilan ettiler. Fatih Mora'ya sefer düzenledi. Mora'yı fethetti. Peki bu fethin dinen gerekçesi nedir? Mora fethedildikten sonra Müslüman mı oldu? Hayır! Siyasi Operasyondur.Şeyhülislam örneğin bu fetih dinen caiz değil dese bile Padişah'ın buna uymak zorunluluğu yok. Devlet kararı esastır.
Selçuklu'ya gelelim..
1058 yılında Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey, Abbasi halifesi ile din işlerinin halife tarafından yürütülmesi ve saltanat işlerine karışmaması gerektiğinde anlaşır. Halife kendi belindeki kılıcı sultanın beline takar. Halife'nin siyasete etkisi sınırlandırılır..
Şeriat!
Osmanlı'da Şeriat vardı! Ama Şeriat ile yönetilmiyordu..
Devlet üç ana organa ayrılır. Yürütme-Yasama-Yargı..
Osmanlı'da şeriat Yargı'nın bir koluydu.Şeri hukuk,Örfi hukuk diye ikiye ayrılırdı. Şeri Hukuk sadece Müslümanlara uygulanırdı.Bu bir yargı biçimidir. Hukuk düzenidir. Yürütme ve Yasama Kanunname'ye göre şekillenir. Kişilere uygulanan Yargı ise Şeri ve Örfi hukuka göre şekillenirdi.Bir devletin şeriatla yönetilmesi için o devletin Anayasal Monarşi'ye göre yönetilmesi gerekir. Yani Devlet kararlarının Yasama üstünden alınması gerekiyor. Osmanlı'da Mutlak Monarşi vardır. Devlet kararları Yürütme üstünden alırdı. Yasama'yı da Yürütme dizayn ederdi.
Açık konuşalım. Osmanlı Devlet'inde Seküler bir devlet dizaynı vardı.13.yy-17.yy arası.Şuanki ABD'de olan sistem.ABD zaten kurumlarını Osmanlı Devlet'ini örnek alarak dizayn ederken biz ise Fransa'daki Laikizm'i örnek aldık.
Seküler ve Laik kelimelerini türeten ingilizlerdir.Var olan bir sisteme isim koydular. Osmanlı Devlet'i belki bunun yerine başka bir kavram getirecekti.Bu Osmanlı'nın Seküler olmadığını göstermez. Avrupa Sekülerliği ve Laikliği Fatih Sultan Mehmet'in fikirlerinden yola çıkarak türetti. Reform ve Rönesans sürecini Fatihi zehirlemeselerdi, Osmanlı Devlet'i başlatacaktı. Avrupa ise sadece bizi izleyecekti. istanbul Fethi'nden sonra italya'ya kaçan bilim adamları hangi önemli dosyaları alıp zütürdüler?
Osmanlı Devlet'i 17.yy da Teokratik bir devlet anlayışına doğru geçiş yaptı.Şeyhülislamlar o kadar çok güçlendiler ki Padişah'ın kararlarına karışacak kadar yetkilendirildiler.17.yy da tüm Avrupa okyanusta gidebilen gemiler inşa ederken Osmanlı Devlet'i neden bir tane gemi bile üretemedi? Kimler yapılacak yeniliklere caiz değildir diye fetva verdi? Karlofça Anlaşmasına giden süreç nasıl başlatıldı? Yeniçeri ağları ile anlaşma yapan Şeyhülislamlar Devlet'i nasıl ele geçirdiler? Osmanlı'da yaşanan darbe süreçleri neden birden fazlalaştı?