+5
Kimilerinin okuyup öğrenmeye çoook ihtiyacı var. Saygılar
DOĞU CEPHESi
- Ermenilerle savaşılmıştır.
- Mondros’tan sonra ordusunu dağıtmayan Kazım Karabekir Paşa komutanlığında savaşılmıştır.
- Gümrü Barış Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmaya göre: Ermeniler Misakı Milliyi kabul ettiler. Kars, Iğdır ve çevresi Türkiye’ye bırakıldı. Tehcir kanunuyla göç ettirilen Ermenilerin, üç yıl sonra yurtlarına dönebilecekleri kararlaştırıldı.
Önemi: TBMM’nin ilk siyasal başarısıdır. Buradaki kuvvetler savaş hali bittiği için batı cephesine kaydırıldı. TBMM’nin gücü ve otoritesi arttı.
GÜNEY CEPHESi
- ilk bölgesel direniş Hatay Dörtyol’da başlamıştır.
- Fransızlara karşı savaşılmıştır.
- Sivil halkın direnişi ile kazanılmıştır. Düzenli ordu doğrudan yer almamıştır.
- Bu cephe Sakarya Savaşı’ndan sonra yapılan Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) ile son
bulmuştur.
- Burada savaşarak ön plana çıkan kişilerin başında Sütçü imam, Şahin Bey, Kara Mehmet, Karayılan gelir.
- Buradaki illere başarılarından olayı Antep’e "Gazi", Maraş’a "Kahraman", Urfa’ya "Şanlı"
Unvanları verilmiştir.
BATI CEPHESi
I. inönü Savaşı Nedenleri:
- Ankara’ya doğru ilerleyerek TBMM’yi saf dışı etmek
- Eskişehir’i alarak burayı askeri üs haline getirmek
- Sevr antlaşmasını Ankara’ya kabul ettirmek
- Çerkez Ethem’e yardım etmek
Önemi ve sonuçları:
- Düzenli ordunun ilk başarısıdır.
- Çerkez Ethem isyanı bastırılmıştır.
- Albay ismet Tuğgeneralliğe yükseltildi.
- itilaf devletleri Sevr’i görüşmek üzere Londra Konferansı’nı düzenlediler.
I. inönü ve II. inönü Savaşı Arasındaki Gelişmeler
- Yeni Türkiye Devleti’nin ilk anayasası Teşkilat-ı Esasiye kabul edildi.
- Afganistan ile dostluk antlaşması yapıldı.
- 12 Mart 1921’de istiklal Marşı kabul edildi.
- Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre: Batum Gürcistan’a bırakmak üzere doğu sınırımız belirledi. Rus Çarlığı ile Osmanlı arasındaki tüm antlaşmalar geçersiz sayıldı. iki tarafın tanımadığı bir antlaşmayı diğer tarafın da tanımayacağı kabul edildi. Bu antlaşma ile ilk kez büyük bir devlet TBMM’yi tanıdı. Batum Gürcistan’a bırakılarak Misak-ı Milli’den ilk taviz verildi.
II. inönü Savaşı
Nedenleri I. inönü Savaşı nedenleri ile aynıdır.
Sonuçları ve önemi:
- TBMM’nin gücü ve otoritesi arttı.
- M.Kemal ismet Paşa’ya “Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makus talihini de yendiniz diye telgraf çekti.
- italyanlar Anadolu’dan çekilmeye başladılar.
Kütahya – Eskişehir Savaşları
Sebebi; Yunanlıların Ankara’yı alarak TBMM’ye son vermek istemeleri.
Savaş Türk kuvvetlerinin yenilgisi ile sonuçlanmıştır.
Sonuçları:
- Yunanlılar Afyon, Bilecik, Kütahya ve Eskişehir’i ele geçirdi.
- Türk ordusu Sakarya’nın doğusuna çekildi.
- Meclisin Kayseri’ye taşınması gündeme geldi. Bu da mecliste sert tartışmalara neden oldu.
Kütahya – Eskişehir Savaşlarının yenilgiyle sonuçlanması üzerine M.Kemal’e ordu ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla 5 Ağustos 1921’de Başkomutanlık yetkisi verildi. M.Kemal Başkomutanlık yetkisi ile ilk olarak ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için Tekalif-i Milliye emirlerini çıkartmıştır.
Sakarya Savaşı
Düşman Taarruzu ile başlayan savaşta Türk tarafının amacı "Ya istiklal Ya Ölüm" savaş strateji ise “Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır” şeklinde belirlenmiştir.
Savaşın önemi ve sonuçları:
- Yunanlılar savunmaya çekilirken Türk tarafı taarruza geçti.
- Türk ordusu 1683 II.Viyana bozgunundan beri devam eden geri çekilişine son verdi.
- Mustafa Kemal’e “Gazilik” unvanı ile “Mareşallik” rütbesi verildi.
- italyanlar Anadolu’yu tamamen boşalttı.
- Kafkas cumhuriyetleri ile Kars Antlaşması imzalandı. Böylece doğu sınırımız kesinleşti.
- 20 Ekim 1921’de Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmaya göre Fransa Misak-ı Milliyi tanıdı. Hatay dışında Suriye sınırımız çizildi. Böylece Misak-ı Milli’den ikinci taviz verilmiş oldu.
BÜYÜK TAARRUZ
Amaç: Düşmanın savunma gücünü yok ederek Anadolu’dan tamamen sökerek atmaktır.
- Bu savaşta Mustafa Kemal Paşa bizzat orduyu idare ettiği için Başkomutanlık Meydan Muharebesi de denmektedir.
- M.Kemal bu savaşta "Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir. ileri!" emrini vererek savaşın
amacını belirtmiş ve orduları yönlendirmiştir.
- Türk ordusu 9 Eylül’de izmir’e girdi. 18 Eylül’de Çanakkale önlerine geldi. itilaf Devletleri
barış istediler.
- Savaş sonunda Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır.
