-
1.
+1Afrika’nın Avrupalılaşma süreci; ilk olarak 1340’ta Portekizli Henry’nin Reconquista Savaşlarından bir tanesinde Cebelitarık’ın karşı yakasındaki Ceuta şehrini alması ile başlar. Sonraki 2-3 yüzyıl boyunca Afrikadaki Avrupalı kuvvetler sadece ispanyol ve Portekizdir. Onlar da, Fas kıyısında birkaç küçük şehre sahiptir. O tarihlerde Afrika'nın büyük çoğunluğu islamın ve Arapların kültürel etkisindedir.
1600’lerin ortasında Avrupalılar, 30 yıl savaşlarını bitirdikten sonra, Hindistan’da başladıkları dünyayı sömürme sürecine, Gana’daki altından haberdar olduktan sonra oradaki kıyılara kaleler ve şehirler kurmaya başlayarak devam ettiler. Gana ile Fas arasındaki bölgede kurdukları şehirlere misyonerler göndererek etkilerini arttırmaya çalıştılar. Ama yine de 1600'lerde ciddi bir sömürme faaliyeti yoktu, asıl olarak ticaret faaliyeti sürmekteydi. O dönemde bu bölgede Danimarka, isveç, ingiltere, Fransa, ispanya, Portekiz askerleri ve kaleleri ve bazı şehirlerde semtleri bulunmaktaydı. Yani ticaret yapabilecek tüm Avrupa Ülkeleri 1600’lerin ortasında bu bölgedeydi.
1700’lerin başlarında Gana bölgesine ek olarak, Portekizlilerin Kongo’da, Hollandalıların ise Afrika'nın güney ucunda kaleleri ve misyonerleri bulundurmaktaydı. 1700’lerin başında Afrika kıtası sömürgeleşmeye başlamıştı.
1700’lerde bunlara ek olarak ingilizler, Afrika’daki etkisini yavaş yavaş diğer Avrupalılardan bağımsız olarak arttırmaya başlamışlardı. Afrikalıların, Avrupa'da yapılan savaşlarda etkili olarak yer alması Napolyon dönemini (1792-1815) bulmuştur. Nopolyon'dan önce, yedi yıl savaşlarında, ispanyol Veraset Savaşında ve Avusturya Veraset Savaşında Afrikalılar kullanılmıştır.
Afrika’da Napolyon döneminde iki önemli savaş vardır. Birincisi Napolyon’un ünlü Mısır fethidir. Napolyon Mısır’ı fethetmesine rağmen uzaklık ve teknik yetersizlik nedeniyle geri çekilmek zorunda kalmıştır. ikincisi ise; ingiltere’nin Güney Afrika’yı Hollandalılardan almasıdır.
Afrika’nin çevresindeki adalarda (bir çoğu Okyanusun açıklarındadır) ingilizler ile Fransızlar aralıklarla savaşmışlardır.
Napolyon döneminden sonra (1815-1860 yılları arasında) büyük değişiklikler olmuştur: Fransa Cezair’i almıştır ve ünlü Cezair Korsanlarını bitirir. Afrika’nın Osmanlı’nın elinde olmayan bütün kıyıları Avrupalıların elinde veya Avrupalıların etkisindeki yönetimlerin eline geçer. Avrupalılar yavaş yavaş ticari amaçlarını sömürmeye çevirmeye başlarlar. Afrikalıların iç bölgeleri Avrupalı kaşifler tarafından keşfedilerek haritaları çizilir. Ancak hala bu dönemde Avrupalılar Afrika’nın %10’una sahiptir.
1860-1918 arasında; 1860’larda çıkan ekonomik depresyona çözüm olarak Avrupa devletleri, 1884 tarihinde Berlin konferansında, Afrika’nın kolonileştirilmesi kararı nı verirler. Bu kararın göre; Avrupa'daki Ekonomik Depresyonu çözmek için Afrika Kıtasının iç bölgedeki elmas ve altın madenleri ele geçirilecek ve Afrika Halkları Pazar olarak kullanılacaktı. Bütün Avrupalı devletler can havliyle sömürgeleştirmek için bütün güçlerini Afrika’ya odakladılar. Bunu nereden anlıyoruz; o dönemde Avrupa’da hiç savaş olmamıştır. Avrupalılar tüm savaşlarını Afrika’da, Çin’de ve Hindistan’da yapmıştır.
Bu büyük çağda olanlar;
Kıyı kaleleri şehirlere dönüşmüştür. Afrika kırallıkları ele geçirilip şehirlere valiler ve misyonerler gönderilmiştir, Afrika’nın iç bölgelerinde hıristiyan şehirler kurulmuştur. Boerler (Güney Afrika’daki Hollandalı halk) 300 yıl sonunda ingilizler tarafından elmas madenlerinden çıkartılmış, Ülkeleri yıkılmış ve asilime edilmeye çalışılmışlardır. Ancak asilime olmayan Boerler nedeniyle, halen Güney Afrika’da Hollanda kültürü etkisi vardır.Bu dönemin tek istisnası, Etiyopyo’dır. italya, 1896-1897 yıllarında Etiyopya’ya savaş açmıştır. Etiyopya kıralı ikinci Menelik, italyan güçlerini yenmiştir. Bu savaş çok dramatiktir. italyanlar 10.000 kişilik makineli tüfekli ve iyi techizatlandırılmış askerleri ile savaşırken, Etiyopyalılar vatanı için 1600’lerden kalan eski tüfekler, ok, mızrak ve pala ile savaşmışlardır. Ancak ne üzücüdür ki bu italyyanlar Etiyopyalıları yenememiş olmasına rağmen kısa süre sonra, Osmanlıyı Libya’da yenmiştir. Dünyanın en kısa süren savaşı bu çağda Afrika’da yapılmıştır. Zanzibar Sultanlığı ile ingilizler arasında yapılan bu savaş 53 dakika sürmüştür. ingilizler hiç kayıp vermeden Zanzibar’ı almıştır.Fas iki kriz sonucunda ispanyollar ve Fransızlar arasında paylaşılmıştır.
Bu büyük çağın sonuçları;
Birinci Dünya Savaşında savaşabilmeleri için Avrupalılara kaynak sağlanmıştır, Afrikalılarda büyük bir Avrupa antipatisi meydana gelmiştir, Birinci Dünya Savaşındaki birliklerin bir kısmı yerli Afrikalılardan meydana gelmiştir, Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanlar ile ingilizler Afrika’da da savaşmışlardır. Bazı Alman kolonileri birkaç ayda ingilizlere teslim olurken, bazıları Versay Barışına kadar dayanmayı başarmışlardır. Birinci Dünya Savaşının sonunda Alman kolonileri manda adı altında diplomatik bir yolla ingiliz sömürgesi haline getirilmişlerdir. Birinci Dünya Savaşında Kuzey Afrika’ya bakacak olursak; Cezair, Tunus, Libya, Mısır’daki bazı kaleler, şehirler, küçük bölgeler ve oralarda yaşayan göçebe kabileler Senussi Tarikatının (bu tarikat hala vardır) elindeydi. Bu tarikat Osmanlı Padişahı Halife Reşat (5. Mehmet) ‘in cihat ilanından sonra ingilizlere karşı Osmanlı ve Alman desteğiyle savaşmıştır. Bu kabilelerin başarısız olmasının sebebi ise; kabilelerin iyi teşkilatlandırılmamış, göçebe ve düzenli olmayan haydutlar şeklinde savaşmalarıydı. ingilizler ise; düzenli, makineli tüfekli, toplu, zırhlı araçlarla ve eğitimli bir şekilde savaşıyorlardı. Aynı zamanda Fransızlar Fas'ta , cihat ilanından sonra bazı kabilelerle savaşmak zorunda kalmıştır ve bu kabileleri yenmişlerdir.
ikinci Dünya Savaşı başlamadan 5 yıl önce italyan’lar Etiyopya’ya tekrar saldırmıştır. Bu sefer Etiyopya’yı almışladır. ikinci Dünya Savaşında ise yeniden Afrika’da önemli muharebeler görülmüştür. Bu muharebeler; ingiliz Commonwealth ülkeleri güçleri ile Alman-italyan birleşik güçleri arasında olmuştur. Bu savaşlara Fransa, Polonya, Amerika Birleşik Devletleri ve çeşitli ülkelerin gönüllüleri katılmıştır. ikinci Dünya Savaşında, Afrika’da; El Amein, Tobruk, Çöl Harekatı, Meşale Operasyonu gibi bir çok önemli muharebeler olmuştur.
ikinci Dünya Savaşından sonra ise Avrupa artık dekolonileşmeye başlamıştır. Yani kolonileşme dönemi politik açıdan bitmiştir. Ancak halen ekonomik olarak Afrika ve Asya Ülkelerinin bağımsız olduğu söylenemez. Örneğin; Bostawana halen kendi elmasını çıkartıp satamamaktadır.
başlık yok! burası bom boş!