Hitit kaynaklarında MÖ 14. yy'dan itibaren anılan Melid/Malatya kenti burasıdır. Kendin adı Hitit dilinde ballı veya balhisar anldıbına gelir. Türkçe ad Arapça Malatiyya biçiminden alınmıştır. il merkezi 19. yy'da şimdiki yeri olan Asbuzu köyüne taşındı. Eskimalatya kasabası 1987'de Battalgazi adı verilerek ilçe oldu. ilde drejan kürtleride yaşamaktadır .

Yaklaşık 3500 yıldan beri değişmeden korunan ender yer adlarındandır. Kentin MÖ 2. binyılda Mopsos önderliğinde Yunan anakarasından göçen Danaoi halkı tarafından kurulduğu ve kent adının Danaoi etnoniminden türediği rivayet edilir.