43 yıl önce öldürülen che guevara

Özellikleri

Yaklaşık 30 cm. boyunda, ağırlığı cinsiyete, yaşa ve yaşadığı koşullara bağlı olarak 500-1200 gr. arasında değişir. Gövdesinin üzeri 2-2.5 cm. uzunluğundaki kırçıl dikenlerle örtülüdür. Kızdırıldığı zaman vücudu yuvarlak hale ge... lir ve böylece bir diken topuna dönüşür.
Yaşam alanları
Çalılıklı ormanlardan, büyük park ve bahçelere kadar pek çok yerde yaşayabilir. Nemli yerleri sever. Toprak içine açtığı tünellerde barınır.
Dağılımı

Avrupa ve Asya'da görülür. Türkiye’nin hemen her yerinde rastlanır. Yalnız geceleri etkindir. Çevre sıcaklığının 4 °C’nin altına düştüğü zaman kış uykusuna yatar. Hamilelikleri 5-6 hafta sürer. Her doğumda 3-8 yavru doğurur. Ortalama ömrü 18 yıldır.
Beslenme
Doğal hayatta beslenmeleri

Çoğunlukla böcek, sümüklüböcek, kurbağa, solucan, nadiren küçük fare ve yılan yavruları yer.

insanların dayanabildiği tetanus zehiri miktarının 7 bin katına dayanıklı oldukları saptanmıştır. Çok zehirli bazı böcek ve yılanları kolaylıkla avlayıp yer. Ancak engerek zehiri gibi bazı zehirlere karşı da dayanıksızdır.
Esaret altında beslenmeleri

Öncelikle, kirpiler doğal hayattan koparılıp esir edilmemelidir. Olağanüstü bir durum olmadığı sürece, şirin diye kirpi yavrularına bakmak için eve zütürmek, doğal hayata zarar verir. Kirpilerin Türkiye'de koruma altındaki türlerden olduğu unutulmamalıdır.

Erişkin kirpiler kedi mamalarını severek yer. inek sütü verilmemelidir. Yüksek miktarda laktoz içerdiğinden kirpiler için öldürücüdür, çünkü kirpiler laktozu sindiremez. Bu durum barsaklarda ishale sebebiyet verir, ishale bağlı su kaybı ve beslenme yetersizliğinden ölür. Yetim kalan yavruların beslenmesi gerektiğinde yaban hayatı veteriner hekimlerine danışılmalıdır. Dişleri çıkan yavruya konserve veya ıslatılmış kuru kedi-köpek maması verilebilir.
insan besini olarak

Kirpi etinin egzama hastalığına iyi geldiği, halk arasında yaygın bir inançtır. Bunun Hayat-ül hayvan gibi kitaplarda da verilmesi, kirpinin yasak olduğu halde avlanılmasını tetiklemektedir. Kirpi Hanefi ve Hanbeliler'de haram, Şafii ve Malikiler'de helâl sayılmıştır.[1] Türkiye'de Şafii mezhebinden Kürt (jûjî 'kirpi') ve Zazalarda (dije 'kirpi') kirpi eti yeme mezhebîdir.
Türkiye'de kirpiler

Türkiye'de 2 türe ait 3 alt tür bulunur:

• E. concolor (Ak göğüslü kirpi)

o E. c. concolor: Karadeniz bölgesinde

o E. c. transcaucasicus: Diğer bölgelerde

• E. roumanicus (Doğu Avrupa kirpisi)

o E. r. drozdovskii: Trakya bölgesinde

E. europaeus türü Türkiye'de bulunmaz. Bu ad altında literatürdegeçenlerin Trakya hariç hepsi E. concolor türündendir.

Türkiye’de avlanması yasaktır. Kırmızı listede "NT" kategorisindedir. Kirpiler, Türkiye’nin koruma altındaki türlerinden biridir; Resmi Gazete’de yayınlanan “Çevre ve Orman Bakanlığı’nca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları” (EK LiSTE 1) listesinde belirtilmiştir. Ayrıca kirpilerin doğal ortamından uzaklaştırılması, satılması, evlerde pet hayvanı olarak bakılması yasaktır. Konuyla ilgili ihbarlarla Doğa Koruma ve Milli Parklar il Müdürlükleri ilgilenmektedir.