99 doğumlu bi dinsizim

@24 evrenin tanrı olarak görülmesi de bir ilahi bakış açısıdır. sistem =evren= tanrıdır. sistem tanrı ise ve sistem akıllı ise tanrı akıllıdır

şu fikrine katılmıyorum. "determinizmi kabul etmemek diye bir şey yoktur". inançlı biriysen bile determinizme inanabilirsin ifadesi doğrudur. zaten teistler determinizme karşı değildir. çünkü teizmde her şeyi belirleyen, evrendeki olasılıkları seçebilen bir tanrı vardır. gerçi determinist görüşteki bazı filozoflara göre evrendeki her şey önceden belirlenmiş ve zincirin halkası gibi olduğu için, tanrısal bir müdahale söz konusu olmasada ,evrende ontolojik gerçeklik dışında potansiyel gerçekliğinde su zütürmez bir durum olduğunu var sayarsak ,determinizmde tanrısal bir müdahale sorun teşkil etmez

verdiğin taş örneği bana göre hatalı. sadece iki olasılığın olduğu yerde determinist mi ,indeterminist mi diye tartışmak sağlıklı olmaz kanımca. zira reel evrende trilyonlarca ihtimal var, sadece iki taş üzerindeki ihtimallerle determinist bir evren modeli çizemeyiz. ve bizde hayalimizdeki bir evren yerine reel evrendeki determinizm ve indeterminizm üzerine konuşmalıyız. mesela felsefedeki, "hiçlik tanımı" evrende geçerli değildir. yani salt hiçlik diye bir şey fizik kanunlarına göre mümkün değldir.var olan şey uzay boşluğudur.ama felsefede hiçlik ,o uzay boşluğu bile değildir. o yüzden zihnimizdeki imajlar, reele uymaz her zaman.

edit: determinist bir evrende "her şeyi bilmek mümkündür. eğer bir gün o bilimsel gözlemi yapacak duruma gelirsek buna ulaşabiliriz. fakat evrende kaos varken ve milyarlarca olasılık bulunurken ve bu olasılıklar düzensiz olarak gereçkleşirken bu bilgiyi nasıl öğrenebiliriz. bakın bilgi öğrenemeyiz demiyorum,,her şeyi bilmemiz nasıl mümkün olamaz onu demek istiyorum

aslına determinizm newton temelli durağan evren modeliyle güçlensede ,einsteinin formülleriyle de açıklığa kavuşan hareket halindeki düzensiz evren gözlemiyle darbe almıştır. hatta atom altı parçacıklarda bence tamamen yenilgiye uğramıştır (tabi bu benim görüşüm)

ben inanan biri olarak, evrendeki bu bakış açımızın tanrıyı bağlamadığını ,tanrı için determinist ya da indeterminist bir ölçünün sorun teşkil etmediği görüşündeyim. tanrı determinist bir evrende ,olasıklardan herhangi birini seçerek müdahil olabilir.

edit: insan davranışlarının dengesizliği bence indeterminizme en büyük kanıttır *

bu arada umarım dalga geçiyorsundur yaş konusunda

@31 determinizmde belli olmakla önceden belirlenmek arasında bir fark yoktur. sen buna tanrı demezsin (önceden belirlemeye) evrenin doğal sonucu dersin orası senin bileceğin iş.ama bence belli olması belirlenmiş olduğu anldıbına gelir. senin bu dediğin determinizmin özüne aykırıdır. çünkü determinizmin özünde bütün olaylar neden sonuç döngüsüne bağlıdır. ama senin dediğin nedeni ,yani belirleyici etkiyi ortadan kaldırır.

taş örneğinde göz ardı ettiğin şey var panpa.ben ellerimi arada engel olmaksızın bir araya getirirken bunlar sonunda birleşecek demişsin. işte bende burada diyorum ki bu belirli değldir. aksine belirsizdir. sadece ellerimizin birleşme ihtimalini varsayıyorsun.ama ben ellerim tam birleşecekken kendi irademle ellerimi durdurabilirim .bu olamaz mı ? olabilir.ya da tam o sırada kalp krizi geçirip ölebilirim ? bu da olabilir. işte bu ihtimallerin gittikçe artması, indeterminizme doğru bir kapı açar bize.ne demiştim diğer entrymde, ontolojik gerçekliğin olduğu kadar, potansiyel gerçeklikte mevcuttur. yani olasılıkların dünyası.

determinizme karşı olan bir durumda "kara deliklerdir" hiç bir belli değildir. madde ,enerji ne durumdadır, bilgi karadelikte ne olur bilinemiyor ?

madde ortada yokken ,evrende atom altı sanal parçacıklar vardı. bunlar hakkında bilgin vardır.. uçaktan bir okyanusa baktığında ne kadar sakin görürsün değil mi ? ama okyanusun hemen üstünde bir tekneden suya baktığına onlarca deli dalga gözlemlersin. işte atom altı seviyeside böyledir. çılgınca davranan parçacıklar.ne yapacakları kestirilemeyen davranışları vardır. evren ,bu parçacıkların indeterminist davranışlarından meydana gelmiştir. bu da evrenin determinist yapısını kabul etmeden önce bi düşünmemizi gerektirir. acaba bizim determinizm dediğim durum, evrendeki olasılıkları göz ardı ettiğimiz için midir ?

en başta yazdığını en sona bıraktım.
"tanrı var ama yok gibi alacaksın. bana sorarsan her hangi bi şeyilde tanrı var mı (sistem ve evren de dahil) direk hayır derim. ben sisteme tanrı demiyorum, sisteme sistem diyorum. ama sistem tanrıdır da, sistemi tanrıyla bağdaştırmamalıyız, tanrıyı sistemle bağdaştırmalıyız. tanrı belirlemez, tanrı belirliliktir. tanrı=sistem ama tanrı=evren değil."

işte tanrı tanımlamanda olduğu gibi evrende de indeterminist durum vardır. tanrı hem vardır hem yoktur ,madde hem vardır hem yoktur gibi açıklamalar çelişik cümlelerdir ve indeterministtir. daha sistemin tanımında bir belirsizlik varken sistemin işleyişinde belirlilik vardır demek doğru mudur ?

tanrı belirlilik dersek bu onu tanrı yapmaz, sonuç yapar. tanrı diyemeyiz ona o zaman.
dediğim gibi atom altı parçacıklarda milyonlarca olasılık vardır ve parçacık belirlizdir. makro evrende bize belirli gibi gelen şeyler aslında bütün olasılıkları göz ardı ettiğimizdendir. ayrıca determinizm ahlak felsefesinin de önemli konusudur.ama bence iradenin başlı başına belirlenemezci davranışları ,ahlaki eylemlerde indeterminizmin olduğunu gösterir.bu demek değildir eylemlerimiz asla değişmez. aksine değişiyor olması determinizme aykırıdır.