mustafa kemal ve arkadaşlarının cumhuriyetin ilanından sonra yaptıkları bir diğer şey ise ilk başlarda övüp, yere göğe koyamadıkları halifelik makdıbını kaldırmaktır.

peki halifelik niçin kaldırıldı?

halifelik evvela ingiltere istemediği için kaldırılmıştır. ingiltere çok sayıda islam ülkesini sömürgesi altına almıştı. fakat bütün islam dünyası manen istanbuldaki halifeye bağlı olduğu için o topraklarda hakimiyetini tam manasıyla kuramıyordu. bu yüzden önündeki en büyük engel halifelikti. ingiltere hilafeti yok etmek islam alemini çaresiz bırakmak ve hilafeti halkın eliyle kaldırmak istiyordu. eğer kendileri kaldırmaya kalkışırsa sömürgelerinde çıkacak büyük ayaklanmalardan çekiniyordu. bu yüzden iş birlikçi birilerini arıyorlardı. batı tarzı yaşama ve ingiltere' ye büyük hayranlık duyan mustafa kemal onların aradığı adamdı ve lozan konferansı ingiltere için iyi bir fırsat doğurmuştu.

cumhuriyet' in ilanından kısa bir süre önce imzalanan lozan anlaşmasının asıl maddeleri dışında gizli maddeleri de bulunmaktaydı. bu antlaşma başta hilafetin kaldırılmasıyla birlikte bütün inkilap hamlelerini de içine almaktaydı. ingiliz devlet adamı lord courson' un mecliste yaptığı konuşması ile bunları tamemen doğrulamaktadır. lozan antlaşmasından sonra ingiltere avam kamarasında türkler' in istiklalini niçin tanıdınız? diye yükselen itirazlara verdiği cevap şuydu; " işte asıl bundan sonra türkler bir daha eski satvet ve şevketlerine kavuşamayacaklardır. zira biz onları, maneviyat ve ruh cephelerinden öldürmüş bulunuyoruz. " demiştir. (kaynak: yılmaz altıparmak, islamiyet açısından atatürk ve inkilaplar, sf. 281, 282)

mustafa kemal ve arkadaşlarının verdikleri bu karar, islamiyeti türk milleti açısından öldürmek kararıdır. diğer bir kaynakta ise;

" türk cumhuriyetçileri, müslüman uyrukları olan herhangi bir gayrimüslim devlet için her zaman güçlükler çıkaracak bir kurumu (hilafeti) ortadan kaldırmakla biritanya imparatorluğu' na olağanüstü bir iyilik yapmıştır. " (briton and turk, london 1941)

batıya yapılan bu yardım ve uşaklık tarihte bu şekilde yazılmıştır. batıya bundan daha iyi bir yardım yapılamazdı herhalde. ingilizler bu yardımdan o kadar memnun kalmışlardı ki ülkelerinin en büyük nişanı olan dizbağı nişanını mustafa kemal' e layık görmüşlerdir. mustafa kemal dizbağı nişanının verileceğini öğrenen ismet inönü' nün; " iyi ama bunu size ne münasebetle vericeklermiş? " sorusuna mustafa kemal; "bunu herkesten ziyade sizin bilmeniz lazım gelir, ingiliz milleti beni sever de ondan! " (yakup kadri karaosmanoğlu, politikada 45 yıl, 1968, sf 124).