Panpalar hepimiz bakkal kültürüne az çok aşinayız. Ama mahalle bakkaları artık unutuluyor. Bunun başlıca sebebi marketlerin sunduğu avantajlı fiyatlarla rekabet edememesi.

Mahalle kültürüne ait diğer bir çok esnaf gibi bakkallar bunu sosyal medya var olmadan çok önce yapıyorlardı. Müşterileriyle yakın ilişkiler kuruyo onları kendilerine bağlıyorlardı.

Her ailenin düzenli olarak alışveriş yaptığı bir bakkal vardı. Bu bakkallarla samimi ilişkiler kurulurdu. Bakkal dükkanları sadece alışveriş yapılan yerler değil, aynı zamanda sosyal bir ortam, bir buluşma noktasıydı. Bütün esnaf toplanir sohbet muhabbet edilir, güzel vakit geçirilirdi. Başka bakkala gitmek, oradan bir şey satın almak ayıp birşeymiş gibi hissedilirdi. Diyelim ki başka bir bakkaldan alışveriş yaptınız, kendi bakkalınızın önünden geçmez başka yoldan eve giderdiniz ki bakkal sahibi görürse ayıp olmasın. 7-8 yaşımdayken bana mahalledeki diğer bakkalar hep çok cazip gelirdi. O dükkandaki farklı markalardaki çikolatalar, oyuncaklar beni ne kadar çekse de sınırların dışına çıkamazdım ayıptı çünkü

Bakkallar marketler gibi sadece alışveriş yapılan bir yer değildi. Şimdi marketlerin hizmet olarak sunduğu bir çok şeyin fazlasını onlar size hem tabii ki hizmet olsun diye hem de aranızdaki samimiyet çerçevesinde sunarlardı. Veresiye diye bir şey vardı mesela. Ay sonunu denkleştiremeyen bir çok aile için veresiye sığınılacak bir şeydi. Şimdi ay sonunu denkleştiremiyorsanız bankaların insafına kalmışsınız demektir. Bakkallar müşterilerine güvenirdi ki şu zamanlarda bunu hiç bir market zincirinden bekleyemezsiniz.

Büyük sermayeli market zincirlerinde muattabınız olan kişiyle diyaloga geçemezsiniz. Bakkallar için durum böyle değildi ama. Memnuniyetinizi de şikayetinizi de müessesinin en üst pozisyonundaki kişiye istediğiniz zaman iletebilirdiniz. Marketlerde derdinizi kasiyerlere veya en fazla (çok cızırtı koparırsanız) hiyerarşide ondan bir kaç basamak üstteki bir görevliye anlatabilirsiniz. Karşınıza çıkacak kişi çoğu zaman şikayette bulunduğunuz konunun muhattabı bile değildir.

Şimdilerde malumunuz bakkalların sayısı eskisine göre çok az. Eskiden mahallemizde her sokak başında bir bakkal vardı ve marketler ancak arabayla gidilebilinecek mesafedeydi. Ama şimdi baktığımda on dakika yürüme mesafesinde altı tane market olduğunu ve sadece bir bakkal olduğunu görüyorum. Bir marketi diğerine tercih etmemdeki tek bağlayıcı unsur (kurduğum bağ değil) sunduğu avantajlı fiyatlar.

Bir market alışverişinde babamın söylediği bir söz hep aklıma gelir. Biz ailecek seri bir şekilde market arabasını doldururken, şunu da alsak mı diye bir ürün için konuştuğumuz sırada babam ‘Onu da bakkaldan alırız, o da para kazansın’ demişti. işte bu söz bakkalın sosyal çevresiyle olan bağının başarısının çok iyi bir örneği. Bakkal amca babamla nasıl bir bağ kurmuşsa, aynı ürünü daha ucuza satın almaktan vazgeçerek ondan satın almayı tercih ediyor.

Panpalar eminim ki bakkallarla (ve diğer tüm esnaflarla) ilgili hepimizin geçmişinde buna benzer bir çok örnek vardır. Anlatında dinleyelim vakit geçsin.

edit: Beni bilen bilir sözlükte bakkal olarak geçerim

edit2: O kadar yazdım amk bi nick6 alırım hayrına (bkz: exorbeach)

edit3: Trende girmişiz eyvallah yiğitlerim

edit4: Cugulayanlar büyük marketler