barbarossa harekatı

22 haziran 1941 günü sovyet sınırını geçen alman tümeni sayısı 130' dur. alman istihbaratı ise sovyet ordusunu 200 tümen olarak tahmin etmiştir. general halder ise harekatın başlamasından 1 hafta sonra günlüğüne daha şimdiden 320 sovyet tümenini tespit ettik diyerek dert yanmıştır.

bu harekat sovyet genel kış karşı taarruzundan sonra bitmiştir. tüm alman sovyet savaşında ise almanların bir büyük hatası da harekatın sonunda verilen ağır kayıplardan sonra tümenleri standart mevcuduna getirmek yerine bunları kağıt üstünde fazla gözükecek şekilde tertiplemesiydi. örneğin harekatın başlangıcında 21000 kişilik bir tümen sovyet karşı taarruzundan sonraki toparlanma sürecinde 2500 kişiye kadar düştüğü görülebiliyordu ve bu çoğunlukla (doğal olarak) daha iyi tümenlerin başına geliyordu. ileriki 3 yılda almanlar bunun sıkıntısını çekecekti.

ayrıca bu tümenlerin yenilenmesi sırasında değişik isimlerle içlerinden 2-3 tümen çıkarılmış aslında standart bir tümen yerine aynı cephede 3 tümen gözükmüştür. bu da daha fazla karışıklıktan başka bir şey getirmemiş organizasyonun zayıflamasına yol açmıştır. kağıt üstünde üstün görünmek pek de işe yaramamıştır. bu nedenledir ki almanların tüm sovyet savaşındaki kayıpları 500 tümen civarında gözükmektedir.

normal şartlarda 1 tümenin güvenli bir şekilde savunabileceği hat yaklaşık 5 km. olarak kabul edilir. özellikle 1942-1943 sovyet karşı taarruzunda kritik cephelerde bir alman tümeni 30-40 km. lik hatları tutmaya çalışmıştır. bu da aslında çoğu cepheden yapılan ancak inatçılıklarıyla ünlü olan rus saldırıları karşısında hemen hemen her hatta gediklere yol açmış ve ruslar o denli tehlikeli boyutlarda içlere girmişlerdir ki kleist mucizevi bir şekilde 1200 panzerini kafkaslardan kaçırarak kuşatılmasını önlemiş ve bu geri çekilmesinden dolayı mareşallikle onurlandırılmıştır.

rusların, savaşın sonlarını bi kenara bırakırsak genel olarak inatçı( geri kaçan da vurulduğundan dolayı) ve cepheden yapılan taarruzları kendilerine korkunç kayıplar ancak almanlara da çok ağır kayıplar verdirmiş, almanların bunları karşılayamaması buna karşılık rusların kum gibi asker sağlamasıyla üstünlük ellerine geçmiştir. yine normal şartlarda cepheden yapılan taarruzlarda iyi olarak kabul edilen sayı üstünlüğü 1 e 5, en kötü ihtimalle 1 e 3 olmalıdır. savaşta savunan taraf her zaman avantajlıdır ve saldıranın ilk işi bu avantajı ortadan kaldırmaktır. sovyetlerde emir komuta zinciri farklı olduğundan taarruzu yapan çoğu halde insiyatifini kullanamamış, cephe saldırılarında korkunç kayıplar vermesine rağmen saldırıya devam etmesi aksi takdirde öldürüleceği korkusu altında taarruzlara devam etmiştir. bunun ne boyutlara vardığının örneği savaşın birçok cephesinde görülebilir. savunmanın dirençli olduğu 8-10 alman tümeninin koruduğu bir hatta genellikle ruslar her sabah topçu ateşinden sonra 10 tümenlik kuvvetle saldırır, öğleden sora 20 tümenle şiddeti arttırır akşam ise 30 tümenle taarruz eder. bu böyle günlerce sürer verdikleri kayıplara karşılık almanları da tüketirlerdi.