0
Cemel Vakası ya da Cemel Savaşı, 656 yılında, Halife Ali bin Ebu Talib ile muhafazid'in dul eşi Aişe'nin taraftarları arasında gerçekleşen muharebe. Müslümanlar arasındaki ilk iç savaştır. Cemel Savaşı Ali'nin zaferiyle sonuçlanmıştır. Aişe'nin müttefiklerinden Talha bin Ubeydullah savaş sırasında, Zübeyr bin Avvam savaştan vazgeçip Medine'ye dönerken yolda öldürüldü. Aişe, Ali tarafından Medine'ye gönderildi.
"Cemel" sözcüğü Arapça'da "deve" anldıbına gelir. Cemel Vakası, Aişe'nin devesi etrafında gerçekleştiği için bu isimle anılmıştır.
muhafazid'in ölümünden sonra sırasıyla Ebu Bekir, Ömer ve Osman islam Devleti'nin başına geçtiler. Bu üç halifenin de hilafeti Şia tarafından kabul edilmez.
Bazı kaynaklara göre Ümeyye Oğullarından (Emeviler) Osman halife seçildiğinde, Ali ona biat etti.[1] Bazı islam alimlerine göre Ali, Osman'a hiç biat etmemiştir.
Osman’ın halife seçilmesine Muaviye’nin babası Ebu Süfyan, çok sevinmişti. Haşimoğulları ilk iki halifeye sürdürdükleri yumuşak tutumu halifeliğinin ilk 6 yılında Osman’a karşı da gösterdiler. Bu dönemde yapılan fetih hareketlerine katıldılar. Ebubekir zamanında Kur’an nüshalarının çoğaltılması ve bir nüsha dışındaki diğer nüshaların imha edilmesi konusunda Ali, Osman’ı destekled
Osman’ın halifeliğinin ikinci 6 yılında takip ettiği siyaset, valiliklere akrabalarını tayin etmesi ve onlara aşırı düşkünlüğü, Ali’nin halifeye karşı tavır takınmasına sebep oldu. Bu dönemde aralarında sert tartışmalar yaşandı.
656 yılında Mısır, Basra ve Kufe’den gelen ve Osman'ın halifeliğini kabul etmeyen isyancılar Medine yakınında “Zi-Huşub” mevkiinde toplandılar. Şehre girip girmeme konusunda Medinelilerin fikrini almak üzere elçi gönderdiler. Medineliler isyancıların şehre girişine taraftardılar ancak Ali isyancılara gelmemelerini söyledi.
Osman, isyancılara arabulucu olarak Ali’yi gönderdi. Durumun düzeltileceğini ve fesadın ortadan kaldırılacağına dair Ali onlara halife adına söz vermiş ve isyancılar Mısır’a gitmek üzere yola çıkmışlardı, fakat yolda rastladıkları bir adamın üzerinde bir mektup çıktı. Bu mektupta, Mısır’dan Medine’ye gelen isyancıların öldürülmesi isteniyordu. Bunun üzerine isyancılar geri dönerek mektubu ve içeriğini Ali’ye anlattılar. Ali, Halife Osman’a bu mektuptan bahsetti. O böyle bir mektuptan haberi olmadığını söyledi. Sonuçta bu mektubu, Osman'ın kuzeni ve damadı Mervan’ın halife adına yazdığı anlaşıldı.
Bunun üzerine Ali, hiçbir şeye karışmayacağını söyleyerek evine çekildi. Bu sırada isyancılar halife Osman’ın evini kuşatarak ya halifelikten ayrılmasını ya da kendilerine komplo hazırlayan Mervan’ın kendilerine teslim edilmesini istediler. Halife’nin her iki teklifi de kabul etmemesi üzerine evini kuşattılar.
Osman evinin kuşatılmasından Ali, Talha, Zübeyr ve Aişe’yi haberdar etti. Ali isyancıların bizzat yanına gelerek onlara çıkıştı, yaptıkları bu hareketin kafirlere bile yakışmadığını söyleyerek halifeye su gönderdi. Buna ilave olarak oğulları Hasan ile Hüseyin’i ve kölelerini halifeyi korumaları için gönderdi. Bu tedbirler etkisini gösterdi, nitekim isyancılar kapıdan girerek halife’yi öldüremediler ancak komşu evlerin damlarından atlayarak Osman’ı öldürmeyi başardılar.
Osman’ın öldürülmesinden 5 gün sonra Ali, halife seçildi ve Medine halkı ona mescitte biat etti. Talha ve Zübeyr'in de biat etmesi halk tarafından çok iyi karşılandı. Çünkü Talha ve Zübeyr, Ali’nin haricinde halifeliğin en güçlü adaylarındandı. Diğer şehirlerden temsilciler de Medine’ye gelerek biatlarını yaptılar ve böylece Müslümanların çoğu Ali’nin halifeliğini kabul etmiş oldu[1].
Halife Osman’ın öldürülmesi ve yerine Ali’nin halife seçilmesi ile birlikte Emevi-Haşimi mücadelesi yeniden başladı. Şam Valisi Muaviye, öldürülen akrabası halife Osman'ın kanını Ali'den talep ederek onun ölümünden Ali’yi sorumlu tuttu.
Cemel Vakası, islam Devleti'nde yaşanan ilk iç savaştır ve islam aleminin ikiye bölünmesinde kilometre taşı olan olaylardan birisidir.
Tümünü Göster
