bu amına koduğumun sivilceleri

Everest Dağı
Vikipedi, özgür angiblopedi
Koordinatlar: 27°59′17″N 86°55′31″E (Harita)

Başlığın diğer anlamları için Everest (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Everest Dağı

Nepal'deki Kala Patthar'dan Everest'in görünüşü

Everest Dağı
Everest'in haritadaki yeri
Diğer adlar
Konum Nepal ve
Çin Halk Cumhuriyeti
Koordinatlar 27° 59' 16″ Kuzey
86° 56' 40″ Doğu
Sıradağ Himalaya Dağları
Yükseklik 8.847,842 m, 8.848 m, 8.844,42 m veya 8.850 m[kaynak belirtilmeli]
Çıkıntı
Tür
Son patlama
Jeolojik yaş
ilk çıkış 29 Mayıs 1953,
Edmund Hillary ve
Tenzing Norgay
Oksijensiz ilk çıkış
En kolay rota
Everest Dağı, (Tibetçe: Çomolungma, Nepali: Çonnolugma Sagramata), dünyanın en yüksek dağı. Himalayalarda, yaklaşık 28 derece kuzey enlemi ile 87 derece doğu boylamında, Çin–Nepal sınırı üzerinde yer alır. Çıplak Güneydoğu, Kuzeydoğu ve Batı sırtları en yüksek noktalara Everest (8.848 m) ile Güney doruğunda (8.748 m) ulaşır. Everest Dağı Kuzeydoğudaki Tibet platosundan (yaklaşık 5.000 m) tam olarak görülebilir. Eteklerinden yükselen Çangtse, Khumbutse, Nuptse ve Lhotse gibi doruklar Nepal'den görülmesine engel olur.

Konu başlıkları [gizle]
1 Oluşumu
2 iklimi
3 Buzullar
4 Akarsular
5 Tırmanış Girişimlerinin Tarihi
5.1 Türk Dağcılar
6 Konusu olduğu filmler
7 Kaynakça
8 Dış bağlantılar
Oluşumu [değiştir]

Everest Dağı etrafında Sanal uçuş
Büyük Himalayaların oluşumu, Miyosen Bölümde (yaklaşık 26-27 milyon yıl önce) Hindistan yarımadasıyla Tibet yaylasının birbirine yaklaşmasının yol açtığı, jeolojik tortul havzalardaki sıkışmayla başladı. Bunu izleyen evrelerde Katmandu ve Khumbu napları (kırık ve devrik yamaç kıvrımları), sıkışıp yukarı doğru çıkarak birbirlerinin üzerine kıvrıldılar ve ilkel bir dağ sırası oluşturdular. Kuzeydeki arazi kütlesinin toptan yükselmesi, bölgenin yüksekliğini arttırdı. Napların yeniden kıvrılmasıyla bölgenin tümü yeni bir tabakayla örtüldü ve Pleyistosen Bölümün (yaklaşık 2,5 milyon yıl önce) Mahabarat Evresinde Everest Dağı ortaya çıktı. Karbonifer Dönemin (yaklaşık 345-280 milyon yıl önce) sonu ile Permiyen Dönemin (280-225 milyon yıl önce) başından kalan ve başka yarı-kristalleşmiş tortullarla ayrılmış olan kireçtaşı katmanları, senklinal katmanlaşma yoluyla biçimlendi. Günümüzde de süren bu biçimlenmenin yol açtığı sürekli yükselme aşınımla dengelenmektedir.

Güneş ışıkları altında Everest Dağı'nın zirvesi.

Everest Dağı
iklimi [değiştir]

Everest Dağı, troposferin üçte ikisini geçerek oksijenin az olduğu üst katmanlara ulaşır. Oksijen ekgibliği, hızı saatte 100 km ye varan sert rüzgarlar ve zaman zaman -70 dereceye kadar düşen aşırı soğuklar yukarı yamaçlarda herhangi bir hayvan ya da bitkinin yaşamasına olanak vermez. Yaz musonları sırasında yağan kar rüzgarla ufalanarak yığılır. Bu kar yığıntıları buharlaşma çizgisinin üzerinde olduğundan genellikle buzulları besleyen büyük buzkar çanakları oluşmaz. Bu nedenle Everest’in buzulları yalnızca sık sık düşen çığlarla beslenir. Ana sırtlarla birbirinden ayrılan dağ yamaçlarındaki buz katmanları dağın eteklerine kadar bütün yamacı kaplamakla birlikte, zaman içinde iklimin değişmesiyle ağır ağır çekilmektedir. Kış aylarında kuzey batıdan gelen güçlü rüzgarlar karları süpürerek doruğun daha çıplak bir görünüm kazanmasına yol açar.

Buzullar [değiştir]

Everest Dağı'nın kuzey yüzü
Everest Dağındaki başlıca buzullar Kangşang Buzulu (doğu), Doğu ve Batı Rongbuk Buzulları (kuzey ve kuzeybatı), Pumori Buzulu (kuzeybatı), Khumbu Buzulu (batı ve güney) ve Everest ile Lhotse-Nuptse sırtı arasında kapalı bir buz vadisi olan Batı Buzyalağıdır.

Akarsular [değiştir]

Dağdan çıkan sular birbirinden ayrılan kollarla güneybatı, kuzey ve doğu yönünde akar. Khumbu Buzulu eriyerek Nepal’de Lobucya Khola Irmağı'na karışır. imca Khola adını alarak güneye doğru akan bu ırmak Dudh Kosi Irmağıyla birleşir. Çin’deki Rong Çu Irmağı Everest’in yamaçlarında Pumori ve Rongbuk buzullarından Karma Çu Irmağı ile Kangsang Buzullarından doğar.

Tırmanış Girişimlerinin Tarihi [değiştir]

ilk denemeler

Everest´i feth etme girisimlerinin tarihi 1904 senesine dayanir. Ancak ilk deneme tarihi olarak her ne kadar zirveye varma amaci olmamasina, sadece jeolojik ölcüm ve olasi zirve yolunun tespitine dayali olamasina ragmen 1921 senesi olarak alinabilir. Zamanin Ingiltere Kralligi adina görevlendirilen George Mallory ve Lhakpa La yaklagib 31 bin kilometrekarelik bir alanin Jeolojik ve Topografik analizlerini yapmislar ve olasi zirve tirmanisi icin kuzey yamaci rotasini tespit etmislerdir. 1922 ile 1924 seneleri arasinda zirve tirmanisi bir cok deneme olmasina ragmen hepsi basarisizlik ile sonuclanmisdir. 1930 ile 1950 yillari arasinda kayda deger bir zirve tirmanis denemesi olmamistir. Buradaki etken sebeb ise 2. Dünya savasi ve bölgenin siyasi yapilanmasi olarak adlandirilabilir..

ilk başarı

1953 senesinde Ingiliz Kraliyet Cografya Dernegi destegi ile John Hunt liderliginde iki ekip olusturulmustur. Ilk ekip Tom Bourdillon ve Charles Evans den olusmustur kapali oksijen sistemi kullanan bu ekip 26 Mayisda güney zirvesine ulasmalarina ragmen Bourdillon´un babasi tarafindan gelistirilmis olan kapali oksijen sisteminin donmasi sebebi ile tirmanisin son asamasini gerceklestiremeden geri dönmek zorunda kalmislardir. Ikinci ekip ise Edmund Hillary, Tenzing Norgay ve Ang Nyima dan olusmustur. Acik oksijen sistemi kullanan bu ekipden Edmund Hillary ve Tenzing Norgay 29 Mayis saat 11:30 da Everest zirvesine ulasmislardir. ( Ang Nyima 8510 metrede tirmanisi birakip tekrar inise gecmistir.) Everest tirmanisinin en zorlu etaplarindan bir tanesi günümüzde Edmund Hillary anisina Hillary Step olarak anilmaktadir.

Türk Dağcılar [değiştir]

2006 yılında zirve yapan Serhan Poçan liderliğindeki Türk ekibi
Everest'e tırmanan ilk Türk dağcı 1995 yılında Nasuh Mahruki oldu. Eylem Elif Maviş ise 2006'da Everest'e tırmanan ilk Türk kadın oldu.[1] Aynı tırmanış, Türklerden oluşan bir ekibin ilk Everest zirve çıkışıydı.[2] Ekibin hedeflerinden olan ilk Türk oksijensiz tırmanışını[3] ekip lideri Serhan Poçan ve Bora Maviş gerçekleştirmeyi denemekle birlikte, zirveye oksijenle çıkacaklardır. 2007 yılında Fenerbahçe Spor Kulübü'nün 100. kuruluş yılı etkinlikleri kapsamında Tunç Fındık ve Mustafa Kalaycı beraber zirve yaptılar. 2010 yılında Nasuh Mahruki ve Yılmaz Sevgül güney rotası üzerinden tırmanış gerçekleştirmişler ve 23 Mayıs 2010 günü zirveye ulaşmışlardır.[4]

Konusu olduğu filmler [değiştir]

Sherpas: Everest´in gercek kahramanlari SF[5]
Kaynakça [değiştir]

ingilizce Encyclopaedia Britannica, Mount Everest başlığı
^ Atlas dergisi sitesinden
^ Everest ekibinin internet sitesi
^ 28 Mart 2006 tarihli Hürriyet haberi
^ Zirve yapan Türk dağcılar: Nasuh Mahruki (1995, 2010), Tunç Fındık (2001, 2007), Bora Maviş (2006), Burçak Özoğlu Poçan (2006), Eylem Elif Maviş (2006), Haldun Ülkenli (2006), Meltem Çolak (2006), Mustafa Cihan (2006), Serhan Poçan (2006), Serkan Girgin (2006), Soner Büyükatalay (2006), Suna Yılmaz (2006), Mustafa Kalaycı (2007), Fırat Eren (2007), Yılmaz Sevgül (2010)
^ http://www.youtube.com/watch?v=Y3UQmGws5HY/