Mete Atatüre

Kuantum fiziğinde imkansız olarak gösterilen ışık parçacıklarının sıkıştırılmasının ölçümünü yaptı. Sıkıştırma kuantum fiziğinde tuhaf bir fenomen. Bu sıkışma nedeniyle ışığın spesifik bir formu oluşuyor buna “düşük ses” deniyor ve teknolojik açıdan zayıf sinyallerin yakalanması açısından oldukça faydalı. Yani yerçekimsel dalgalar gibi sinyaller yakalanabilir. Cambridge Üniversitesi’nde kuantum fiziği üzerine çalışan Doç. Dr. Mete Atatüre tarafından başarılı bir şekilde ölçüldü. Atatüre’nin bu büyük başarısı önde gelen bilim dergileri (Nature) tarafından duyuruldu. Yıllardan beri kuantum fiziği üzerine çalışmalarını sürdüren Doç. Dr. Mete Atatüre, ölçülmesi imkânsız olarak kabul edilen ‘ışık seviyesinin gürültü ölçümü’nü başarıyla yaparak tarihi bir başarı gerçekleştirdi. Atatüre, ölçümünü “ışığı sıkıştırma” isimli yöntemle gerçekleştirdi ve bu esnada atomdan 100 kat daha güçlü olan bir süper atom elde etti. Atatüre, bu tarihi başarıya nasıl imza attığını şu şekilde açıklıyor:

“35 yıldır uygun deney koşullarında üzerinde çalışılıyordu”

“Bu çok küçük ama çok temel kuantum etkiyi gözlemleyebilmek için önce doğal atom yerine, kuantum nokta dediğimiz yarı-iletken nanomateryal kullandık. Böylece ışıkla etkileşimi tek bir atomdan 100 kat daha fazla olan bir ‘süper atom’ elde etmiş olduk. Yıllardır gözlenemeyen bu kuantum gürültüsünü böylece net bir sekilde ortaya çıkardık. Yani, tam karanlıkta bile her daim var olduğunu düşündüğümüz temel gürültü seviyesinin, o karanlığa çok az miktar ışık eklediğimizde düşürülebileceğini ispat ettik. Bu etkinin var olabildiği deney koşullarında gürültü ölçümü 35 yıldır çok denenmesine rağmen başarılamamıştı. Bunun ana sebebi olarak, etkinin var olduğu ışık seviyesinin gürültü ölçümü için çok az olmasıydı.” Mete Atatüre daha önce de , kuantum internet için yüksek kaliteli fotonlar elde etmişti. “Araştırmamız sayesinde katı-hal kuantum fotoniklerine koherent foton üretilmesi ve şekillendirilmesiyle yeni teknikler eklemiş olduk. Böylece yüksek-hızda tekli fotonları lazerde tanımlayabilecek seviyeye eriştik. Bu sayede, tekli fotonları dalga formunda programlayabilme avantajına sahip olduk. Biz kuantum tabanlı teknolojilerin şafağındayız ve kuantum bilgi işleme pek çok olanak doğuracak. Aldığımız sonuçlara göre, uzak çoklu kübitler arasında yüksek ahenk sağlanarak, kuantum ağa dağılım yapılabilecek. Ayrıca programlanabilir fotonik interconnect ahenkle çiplerdeki zararlı özellikler uzaklaştırılabilecek. Sonuç olarak, birbirinden uzak kuantum dot spin kübitleri arasında yüksek doğrulukla, kuantum dolanıklık üretilerek ve kuantum teleportasyon oluşturmak artık sadece zaman meselesi … “ demişti. Fizik Bölümü’nden Dr. Mete Atatüre.